Dordrecht verdiende 350.000 euro aan verkoop Joodse huizen in Tweede Wereldoorlog
Dordrecht gaat onderzoek doen naar haar eigen rol in de Tweede Wereldoorlog. Uit onderzoek blijkt dat de gemeente tussen 1942 en 1944 in totaal 44 woningen van Joodse eigenaars verkocht aan de Duitse bezetter. Elf van deze panden staan op de Voorstraat.
Voor ruim een half miljoen gulden (destijds) verkochten de gemeenten in de Drechtsteden en Gorinchem tijdens de Tweede Wereldoorlog Joods vastgoed door aan de Duitsers. In Dordrecht zelf werden 44 panden onteigend en voor ruim 350.000 gulden van de hand gedaan. Elf van de Joodse panden op de Voorstraat leverden in oorlogstijd 123.000 gulden op.
Pointer, een platform van datajournalisten, bracht vorig jaar naar buiten dat in Nederland zo’n 7000 woningen van Joodse gezinnen door gemeenten werden onteigend en doorverkocht tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dat geld werd onder meer gebruikt voor de invoering van anti-joodse maatregelen. Joden die terugkeerden uit het concentratiekamp of van hun onderduikadres kregen te maken met naheffingen van gemeentelijke belastingen.
Spotprijs
Die soms peperdure heffingen waren voor veel teruggekeerde Joden niet op te brengen. Of dat ook in Dordrecht is gebeurd, durft een woordvoerder niet te zeggen. Hij belooft dat de gemeente zelf (archief)onderzoek gaat doen naar ‘eventuele verkooptransacties van de woningen aan vastgoedhandelaren en de rol van de gemeente in die tijd’. ,,Wij hebben geen vragen van nabestaanden ontvangen. Maar dat is wat de gemeente betreft geen reden om het handelen van de overheid tijdens of vlak na de Tweede Wereldoorlog niet na te gaan.’’
Dordrecht verkocht in oorlogstijd veruit het meeste Joodse vastgoed. Sliedrecht hield ruim 40.000 gulden over aan de verkoop van zes panden die in bezit waren van gedeporteerde Joden. In Hardinxveld-Giessendam en Vijfheerenlanden gaat het om twee stuks.
Uit archiefbronnen is geen aantoonbare terugvordering van achterstallige betalingen gevonden – Reinie Melissant, Burgemeester Gorinchem
Zwijndrecht onteigende rond 1944 negen panden, ter waarde van zo’n 26.000 gulden. Opvallend is dat de gemeente zelfs een woning aan de Onderdijksche Ringweg voor een spotprijs van slechts 375 gulden ‘weggaf’. Een gemeentewoordvoerder laat weten dat Zwijndrecht net als Dordrecht gaat onderzoeken wat er met de betreffende woningen is gebeurd.
Gorinchem
VVD-raadslid Niels van Santen uit Gorinchem begon afgelopen zomer zelf al een onderzoek naar de rol van zijn gemeente in de Tweede Wereldoorlog. Hij stuitte op zes panden van Joodse Gorcumers. Nu blijkt het te gaan om negen stuks waarvoor in totaal meer dan 85.000 gulden voor werd betaald. Burgemeester Reinie Melissant zegt de lokale geschiedenis op dat vlak te kennen en stelt ook dat drie woningen in 1947 al zijn teruggegeven aan de rechtmatige Joodse eigenaars.
Uit het onderzoek van de gemeente blijkt dat de overige woningen niet door de gemeente Gorinchem zijn verkocht aan de Duitse bezetter. Melissant stelt dan ook dat de gemeente geen openstaande belastingen heeft geïnd van Joden die na hun tijd in het concentratiekamp terugkeerden in de stad. ,,Uit archiefbronnen is ook geen aantoonbare terugvordering van achterstallige belastingen gevonden.’’
In heel Nederland werden in de oorlogsjaren ruim 7000 panden van Joodse eigenaars verkocht. Verschillende gemeenten hebben aangegeven hun rol daarbij te onderzoeken. Eventuele compensaties voor nabestaanden worden daarbij niet uitgesloten.