Waarom Gorinchem nu wél vreest voor milieuramp: ‘Bang dat bodem van staalslakkendepot scheurt’
Zomer 2023: geen zorgen. Winter 2025: angst voor milieu- en gezondheidsproblemen. De omslag van burgemeester Reinie Melissant en haar wethouders over de 670.000 ton staalslakken bij Spijk is opvallend. Gemeenteraadsleden die bleven aandringen om in actie te komen, openden hun ogen.
Anja Broeken
Schrijft over de regio Gorinchem
2 december 2025, 06:00Laatste update: 07:24
„We zijn bang dat de onderlaag van het staalslakkendepot in Spijk vroeg of laat scheurt. Dan sijpelen giftige stoffen in de bodem en raakt het grondwater vervuild’’, schrijft het college van burgemeester en wethouders in een brief aan de gemeenteraad. Niet eerder was de toon van de bestuurders zo alarmerend.
In het depot ligt 670.000 ton staalslakken. Die massa zakt steeds dieper weg. Dat is een jaarproductie aan afval van staalproducent Tata Steel. De staalslakken waren tot de zomer van dit jaar een door het Rijk erkende bouwstof, tot staatssecretaris Thierry Aartsen het gebruik ervan stopzette.
Dan sijpelen giftige stoffen in de bodem en raakt het grondwater vervuild – College van B&W
„Rapporten en signalen uit de praktijk wijzen op gezondheidsrisico’s voor mensen en dieren op plekken waar staalslakken worden gebruikt. Met huidige regels kunnen we geen veilig gebruik garanderen’’, aldus de staatssecretaris in zijn toelichting op zijn besluit. Daarbij noemde hij Spijk en Eerbeek overigens niet expliciet.
Bewoners van beide Gelderse dorpen verzetten zich al jaren tegen de afvalbergen in hun buurt. Met de 230.000 ton in Eerbeek is een oude vuilstort afgedekt. Door het gewicht zijn de slakken gaan schuiven en liggen nu open en bloot.
Afval zonder bescherming gestort
De 670.000 ton in Spijk is bedoeld als opvulmateriaal voor een geluidswal, waarvan de Inspectie Leefomgeving en Transport twijfelt of de staalslakken wel werken als geluidswering. De toenmalige aannemer stortte het bouwmateriaal zonder de vereiste onderlaag.
Bij beide dorpen spoelen zware metalen en ongebluste kalk tijdens regenbuien de bodem en het oppervlaktewater in. Bij droogte ontstaat stof: omwonenden die minuscule kleine deeltjes ongebluste kalk inademen, krijgen spontane bloedneuzen. Zij hebben die klachten gemeld bij hun huisartsen en deskundigen.
Raadsleden al jaren bezorgd
De Gorcumse gemeenteraadsleden Everdien Hamann (Gorcum Actief) en Niels van Santen (VVD) maken zich al zorgen vanaf het moment dat Waterschap Rivierenland de aanleg van de geluidswal in het voorjaar van 2019 liet stilleggen. Het slootwater was zwaar vervuild geraakt. Steeds weer stelden ze vragen over gezondheids- en milieurisico’s. Steeds weer kregen ze te horen dat de risico’s wel meevielen.
Het college van burgemeester en wethouders schermde ook met het argument dat Gorinchem niets te zeggen had over dat milieuprobleem. Inmiddels is er het besef dat deze milieuramp zich niets aantrekt van de provinciegrens – een argument dat Van Santen steeds weer aanvoerde. Melissant en haar wethouders vragen nu zelfs steun van de provincie Zuid-Holland.
Gorinchem wil zeker weten of het grondwater op grote diepte inmiddels is verontreinigd door de zware metalen en ongebluste kalk uit de staalslakken. Dat kan door een peilbuis te slaan. Daarvoor moet de provincie Zuid-Holland toestemming geven.
Ook willen burgemeester en wethouders dat het aantal meetpunten op de grens met Gorinchem wordt uitgebreid met twee tot drie. Waterschap Rivierenland bemonstert het grondwater dat dichter aan de oppervlakte ligt met een bepaalde regelmaat. Dat moet volgens het college vaker gebeuren.
Waait stof naar Gorinchem?
Bovendien zijn er zorgen over het stof dat bij droog weer over het terrein waait. „Er wordt gesproeid om dit te voorkomen, maar die staalslakken liggen nog steeds open en bloot in de buitenlucht’’, zegt het college. Er wordt gevreesd dat het stof naar Gorinchem waait.
De scherpte waarmee burgemeester Melissant en haar wethouders nu het staalslakkenprobleem benaderen, is ingegeven doordat de gemeente West Betuwe geruime tijd niets van zich liet horen. Gorinchem stuurde in oktober 2024 een vragenbrief, de antwoorden kwamen pas in oktober van dit jaar.
Staalslakkendepot Spijk
Kaart ADR