Soapserie De Nieuwe Doelen

VVD’er Niels van Santen verlangt vooral naar een levendige, bruisende binnenstad en ziet daarin een grote rol voor het Cultuurhuis

Soapserie over de Nieuwe Doelen in Gorinchem stevent af op een happy end

Theater Vijfzinnen.

GORINCHEM

In de voorbije jaren is menigmaal geschreven over het slepende dossier de Nieuwe Doelen. Met gekscherend de vergelijking met een eindeloze soapserie in 88 of meer delen. Sinds de plotwending van groot theater naar een Cultuurhuis, lijkt de soapserie alsnog af te stevenen op een happy end. Uiteraard werden donderdagavond nog wel wat beren op de weg ten tonele gevoerd, altijd goed om de aandacht van het publiek vast te houden. Maar de toonzetting was overwegend positief.

Dat begon eigenlijk al met de inspraak van directeur-bestuurder Ankie Kesseler van bibliotheek Aanzet. Met een aanstekelijk enthousiasme wist ze vertellen dat de samenvoeging van de bibliotheek met het culturele podium op Haarstraat 64 kan zorgen voor een extra boost voor cultuur in Gorinchem. Ze sprak over synergie en een toekomst voor het Cultuurhuis als huiskamer van de stad. Een laagdrempelige plek voor leren, lezen en ontmoeten met een groot podium, maar ook kleinere podia voor schoolmusicals, voorleesuurtjes en ruimte om welzijnsinstellingen uit te nodigen. 

BIBLIOTHEEK HUISVESTING

De bibliotheek trok in 2024 meer dan 100.000 bezoekers en een kwart van de inwoners is lid van de bibliotheek. ,,De visie van het Cultuurhuis past bij onze bibliotheek. Onze huisvesting is echt aan vervanging toe en wij zijn groot voorstander van ‘crossovers’ met andere partners. Wij zijn echt blij dat we al zo ver gevorderd zijn”. Op de vraag van CDA raadslid Janneke van Oversteeg of de bibliotheek dit kan waarmaken met hetzelfde budget gaf ze eerlijk aan dat meer geld altijd welkom is. ,,Maar we weten dat de bomen niet tot in de hemel groeien en we zijn nu op een realistische manier in gesprek.

CULTUURMAKERS

Kwartiermaker Mirjam Flik sprak met eenzelfde aanstekelijk enthousiasme over de stappend die worden gezet om het Cultuurhuis mogelijk te maken. Ze noemde daarbij de programmering, de governance en de exploitatie. In de vele gesprekken die ze heeft met het culturele veld in de stad heeft ze wel ontdekt dat Nieuwe Doelen niet zomaar een gebouw is, maar ze sprak over het onverwoestbare optimisme van de kopgroep van culturele partners in de stad. Ze haalde daarbij nog de coronaperiode aan toen stichting Pandemonium de Nieuwe Doelen weer tot leven wist te brengen. Ook kijkt ze uit naar een nieuwe generatie cultuurmakers, ook noemde ze de bibliotheek niet zomaar een huurder. ,,En het Cultuurhuis is geen verdringing voor theater Peeriscoop, maar een verrijking.” Ze citeerde daarbij uit een gezamenlijke programmagids uit de tijd dat de Nieuwe Doelen nog wel open was. ,,Het maakt niet uit waar u naar toe gaat, als u maar.” 

ROZE BRIL

Na deze positieve woorden was het voor de raadsleden wel moeilijk om niet positief te oordelen over de voortgang van de plannen. Zoals te verwachten klonken die bezwaren toch voornamelijk vanuit de oppositiepartijen. Met als aanvoerder Pierre Schefferlie, die de kwartiermaker verweet dat ze alles door een roze bril zag. Hij doelde daarbij vooral op het exploitatietekort dat nu wordt voorzien, in het eerste jaar zou het gaan om 47.000 euro. Hij sprak over een financiele gatenkaas. Ook de relatie tussen enerzijds overheid en deels een commerciële opzet was voor hem nog niet helder, wethouder Fatih Polatli liet weten dat dit nog nader onderzocht wordt. Toch toonde Democraten Gorinchem zich bereid om met extra geld over de brug te komen om een exploitatietekort te voorkomen. Een beetje flauw was zijn opmerking dat hij teleurgesteld is dat het plan voor het Cultuurhuis nog niet helemaal in kannen en kruiken is voor het einde van de raadsperiode.

BETAALBAARHEID

CDA raadslid Janneke van Oversteeg vroeg zich af of het niet beter is dat onderzoek af te wachten, alvorens een besluit te nemen over de uitgangspunten, zoals in het raadsvoorstel staat. PvdA raadslid Asraf Hachhouch vroeg naar het realisme van het college over de financiele exploitatie. Raadslid Ilhan Tekir (D66) kraakte nog een aantal kritische noten over betaalbaarheid voor de gebruikers, de invloed van de gemeente op het Cultuurhuis en de financiele haalbaarheid. HIj toonde zich wel bereid in de raadsvergadering van 16 december een motie in te dienen om te zorgen dat het Cultuurhuis, zeker in het eerste jaar, kan starten zonder exploitatietekort. 

ONGEDULDIG

Piet van Andel (SP) was juist positief, hij had de beren op de weg zien veranderen in beertjes. ,,We kunnen negatief zijn, maar we zijn hier om iets op te bouwen”. VVD’er Niels van Santen verlangt vooral naar een levendige, bruisende binnenstad en ziet daarin een grote rol voor het Cultuurhuis, hij verwacht dat de exploitatie positief uitvalt. Everdien Hamann (Gorcum Actief) liet weten dat ze vooral ongeduldig is. ,,Het is nu een lege boel in de binnenstad, we hebben behoefte aan reuring. We denken echt dat dit kans van slagen heeft.” Dennis van Gammeren (Stadsbelang) sprak over het Cultuurhuis als een fundament dat Gorinchem nodig heeft omdat zo’n centrale plek nu ontbreekt in de stad. Hij was ook vol lof over alle partijen die hebben meegedacht. 

RAADSBESLUIT

Op 16 december neemt de gemeenteraad een besluit over de uitgangspunten; voorjaar 2026 kan dan een kredietvoorstel worden geagendeerd. Als de raad daar mee instemt, kan de ombouw tot Cultuurhuis en inhuizing van de bibliotheek beginnen. 

Hannie Visser-Kieboom

Bron: https://www.destadgorinchem.nl/lokaal/politiek/1231506/soapserie-over-de-nieuwe-doelen-in-gorinchem-stevent-af-op-ee#closemodal

Milieuramp staalslakken Spijk

De stapel staalslakken bij Spijk zorgt voor groeiende zorgen over milieu- en gezondheidsrisico’s. Everdien Hamann (Gorcum Actief) en Niels van Santen (VVD) pleiten al jaren voor actie.
De stapel staalslakken bij Spijk zorgt voor groeiende zorgen over milieu- en gezondheidsrisico’s. Everdien Hamann (Gorcum Actief) en Niels van Santen (VVD) pleiten al jaren voor actie. © Ricardo Smit / Studio Ziezo / VVD Gorinchem

Waarom Gorinchem nu wél vreest voor milieuramp: ‘Bang dat bodem van staalslakkendepot scheurt’

Zomer 2023: geen zorgen. Winter 2025: angst voor milieu- en gezondheidsproblemen. De omslag van burgemeester Reinie Melissant en haar wethouders over de 670.000 ton staalslakken bij Spijk is opvallend. Gemeenteraadsleden die bleven aandringen om in actie te komen, openden hun ogen.

Anja Broeken

Anja Broeken

Schrijft over de regio Gorinchem

2 december 2025, 06:00Laatste update: 07:24

„We zijn bang dat de onderlaag van het staalslakkendepot in Spijk vroeg of laat scheurt. Dan sijpelen giftige stoffen in de bodem en raakt het grondwater vervuild’’, schrijft het college van burgemeester en wethouders in een brief aan de gemeenteraad. Niet eerder was de toon van de bestuurders zo alarmerend.

In het depot ligt 670.000 ton staalslakken. Die massa zakt steeds dieper weg. Dat is een jaarproductie aan afval van staalproducent Tata Steel. De staalslakken waren tot de zomer van dit jaar een door het Rijk erkende bouwstof, tot staatssecretaris Thierry Aartsen het gebruik ervan stopzette.

Dan sijpelen giftige stoffen in de bodem en raakt het grondwater vervuild – College van B&W

„Rapporten en signalen uit de praktijk wijzen op gezondheidsrisico’s voor mensen en dieren op plekken waar staalslakken worden gebruikt. Met huidige regels kunnen we geen veilig gebruik garanderen’’, aldus de staatssecretaris in zijn toelichting op zijn besluit. Daarbij noemde hij Spijk en Eerbeek overigens niet expliciet.

Bewoners van beide Gelderse dorpen verzetten zich al jaren tegen de afvalbergen in hun buurt. Met de 230.000 ton in Eerbeek is een oude vuilstort afgedekt. Door het gewicht zijn de slakken gaan schuiven en liggen nu open en bloot.

Afval zonder bescherming gestort

De 670.000 ton in Spijk is bedoeld als opvulmateriaal voor een geluidswal, waarvan de Inspectie Leefomgeving en Transport twijfelt of de staalslakken wel werken als geluidswering. De toenmalige aannemer stortte het bouwmateriaal zonder de vereiste onderlaag.

Bij beide dorpen spoelen zware metalen en ongebluste kalk tijdens regenbuien de bodem en het oppervlaktewater in. Bij droogte ontstaat stof: omwonenden die minuscule kleine deeltjes ongebluste kalk inademen, krijgen spontane bloedneuzen. Zij hebben die klachten gemeld bij hun huisartsen en deskundigen.

Raadsleden al jaren bezorgd

De Gorcumse gemeenteraadsleden Everdien Hamann (Gorcum Actief) en Niels van Santen (VVD) maken zich al zorgen vanaf het moment dat Waterschap Rivierenland de aanleg van de geluidswal in het voorjaar van 2019 liet stilleggen. Het slootwater was zwaar vervuild geraakt. Steeds weer stelden ze vragen over gezondheids- en milieurisico’s. Steeds weer kregen ze te horen dat de risico’s wel meevielen.

Het college van burgemeester en wethouders schermde ook met het argument dat Gorinchem niets te zeggen had over dat milieuprobleem. Inmiddels is er het besef dat deze milieuramp zich niets aantrekt van de provinciegrens – een argument dat Van Santen steeds weer aanvoerde. Melissant en haar wethouders vragen nu zelfs steun van de provincie Zuid-Holland.

Zo zien staalslakken eruit.
Zo zien staalslakken eruit. © Maarten Sprangh

Gorinchem wil zeker weten of het grondwater op grote diepte inmiddels is verontreinigd door de zware metalen en ongebluste kalk uit de staalslakken. Dat kan door een peilbuis te slaan. Daarvoor moet de provincie Zuid-Holland toestemming geven.

Ook willen burgemeester en wethouders dat het aantal meetpunten op de grens met Gorinchem wordt uitgebreid met twee tot drie. Waterschap Rivierenland bemonstert het grondwater dat dichter aan de oppervlakte ligt met een bepaalde regelmaat. Dat moet volgens het college vaker gebeuren.

Waait stof naar Gorinchem?

Bovendien zijn er zorgen over het stof dat bij droog weer over het terrein waait. „Er wordt gesproeid om dit te voorkomen, maar die staalslakken liggen nog steeds open en bloot in de buitenlucht’’, zegt het college. Er wordt gevreesd dat het stof naar Gorinchem waait.

De scherpte waarmee burgemeester Melissant en haar wethouders nu het staalslakkenprobleem benaderen, is ingegeven doordat de gemeente West Betuwe geruime tijd niets van zich liet horen. Gorinchem stuurde in oktober 2024 een vragenbrief, de antwoorden kwamen pas in oktober van dit jaar.

Staalslakkendepot Spijk

Kaart ADR

Bron: https://www.ad.nl/gorinchem/waarom-gorinchem-nu-wel-vreest-voor-milieuramp-bang-dat-bodem-van-staalslakkendepot-scheurt~a0331049